مسجد التوبهیکی از مساجد مدینه، مسجد التوبه می باشد که به نام‌های مسجدالعصبه و مسجدالنور هم یاد شده و نقل شده است که: أنّ رَسُول الله(صلی الله علیه وآله) صَلّی فی مَسْجِدِ التَّوبَة بِالعُصْبَة. [۱]
التعریف بما آنست الهجرة، ص۷۷.
۱ - موقعیت جغرافیایی مسجدمنطقه عُصْبه در غرب مسجد قبا و از آبادترین مناطق این ناحیه است. زمانی که مهاجران نخست به مدینه آمدند، شماری از آنان در این محل استقرار یافتند که سالم مولی ـ خدمت‌کار ـ حذیفه برای آنان نماز می خواند. عباسی نوشته که او جای مسجد را در نزدیک بئر هجیم یافته است. [۲]
عمدة الأخبار، ص۲۰۲.
خیّاری نوشته است که مسجد مزبور داخل باغ شیخ ابراهیم ترکی مهندس مکانیک است که در اداره عین الزرقاء مشغول کار است. در کتاب خیّاری، تصویری از بنای مخروبه مسجد التوبه چاپ شده است. [۳]
تاریخ المعالم المدینة المنوره، ص۱۵۰.
محمد الیاس عبدالغنی هم نوشته است که محل مسجد، در غرب مسجد قبا، دست راست کسی است که از مکه، از طریق الهجره وارد مدینه می شود. این مسجد داخل مزرعه ای است که پیش از مزارع الشیخ عبدالحمید عباس قرار دارد. وی می افزاید: من در سال ۱۴۱۸ ق. این مسجد را زیارت کردم، در حالی که طول و عرض آن یازده در یازده بود. [۴]
المساجد الأثریه، ص۱۲۳-۱۲۴.
نویسنده این سطور نیز در ۲۵ تیرماه ۱۳۸۱ ش. موفق شد تا در همان محل یاد شده این مسجد را ملاحظه و از آن تصویری تهیه کند. مسجد با دیوارهای کوتاه و تخریب شده در وسط مزرعه و نخلستان قرار گرفته و کارگر مزرعه خرماهای خود را در آنجا پهن کرده بود. مزرعه متعلق به شخصی با نام باقدو است که در جده زندگی می کند. ۲ - پانویس
۳ - منبعآثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، ص۲۵۹-۲۵۸ رده‌های این صفحه : مساجد مدینه
|